Mimari projelerde sıklıkla kullanılan terimlerden biriside akstır. Kelime manası olarak bir katın ya da bölümün ortasından diğer kata kadar uzanan mesafedir. Aks inşaat projelerinde kolonların yerini belirlemek maksadıyla kullanılmaktadır. Bu belirleme sayesinde inşaat sürecinin herhangi bir aşamasında yanlış ölçülendirmenin önüne geçilmektedir.
Mimari Projede Aksı Belirleyen Unsurlar Nelerdir?
Akslar mimari projelerde statiği belirlemek için de kullanılmaktadır. Tüm kolonların üst üste gelmesi sağlanarak binanın taşıma ayaklarında güç kaybı yaşanması engellenmektedir. Akslar gözle görülen unsurlar değildir. Dolayısıyla mimari çizimin ortaya çıkmasıyla belirlenmektedir. Akslar ölçülerle belirlenmektedir. Ölçülendirme yaparken şu hususlara dikkat edilmelidir.
- İki aks arasında oluşması planlanan net mesafenin belli olması
- İlk koyulan ve son olarak eklenen akslar arasındaki uzaklığının belirlenmesi
- Aks çizimleri proje üzerinde diğer çizimlerden ayırt edilmesi
- Yapımda ya da projede özel bir durum oluşması öngörülmüşse açıkça belirlenmesine dikkat edilmelidir.
Mimari Projede Aks Aralıkları
Mimari projelerde aks aralıkları statiğin dağılması açısından önemli yer tutmaktadır. Her ne kadar belirli bir ölçü olmasa da 3 ya da 4 metrede bir aksın olması gerekir. Projelerde aksların yer alma sebepleri kolon yerlerinin belli olmasıdır. Genel olarak akslar ip yardımıyla belirlenir. Çekilen ipler başlangıç ve bitiş kısımlarında işaretlenerek ölçülür. Çıkan ölçü sabit ölçü olarak dikkate alınmaktadır. Aks aralığının dengeli olması çok önemlidir. Aksların mesafesi ne kadar uzarsa kirişlerin arası da o kadar uzamaktadır. Çizilen projelere göre ise aksların mesafesi bazı durumlarda 3-4 metreyi aşmaktadır.
Mimari Projede Aks Çizilirken Nelere Dikkat Edilir?
Mimari projeler yapının öncelikle ana hatlarını belirleme konusunda önem arz etmektedir. Projeler ilerleyen dönemlerde yerlerini vaziyet planlarına bırakmaktadır. Vaziyet planları da kat planları katların kesitleri ve katların görünüşlerine göre çizilmelidir. Bu çizimlerden sonra kolonların yerini belirlemek gerekmektedir. Kolonların yerleri kat planları ile belirlenmektedir. Yine projenin çizilirken önemli bir diğer hususu da aks çizgilerinin ayırt edici olmasıdır. Aks çizgilerinin farklı renklerde ya da kalınlıkta çizilmesi gerekmektedir. Projelerin hatasız bir biçimde çizilmesi hususuna dikkat etmek önem arz etmektedir. Aksi takdirde oluşması muhtemel bir kayma göz ardı edilmemelidir. Bahçe duvarı, kömürlük hatta kolon ya da kiriş yerleri bu hatadan payını almaktadır.
Mimari Projelerde Akslar Neden Kullanılmaktadır?
Akslar mimari projenin hatasız uygulanması için gereklidir. İnşaat sürecini uyumlu bir şekilde ilerletmek için akslardan yardım alınmaktadır. Olası bir hatada ise taşıyıcı elemanların yapım sürecinde hataya sebebiyet vermesi kaçınılmazdır. Bu hata da hem inşaata hem mimari projeyi gerçekleştiren mimara eksi yazmaktadır. Bu hata sonucu yapının ömrü kısalmaktadır. Birbirini karşılamayan kolon ya da kirişler daha fazla kat çıkılmasına müsaade etmemektedir. Binalar düzenli aks projesiyle ile yapılmazsa oluşan sıkıntılar bu kadarla sınırlı değildir. Binanın depreme dayanma gücü de ne yazık ki etkilenmektedir.
